gdzie jest północ na mapie polski

Lista gór i wzgórz Śródziemia. Jest to artykuł o charakterze zbiorczym, przedstawiający listę gór i wzgórz Śródziemia występujących w stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Hasła przedstawione są w kolejności alfabetycznej według kategorii pasm górskich i pojedynczych gór. Między nimi pojawiają się inne Mapa Dolnego Śląska w serwisie e-turysta. W serwisie e-turysta udostępniamy do przeglądnięcia mapy wszystkich województw w Polsce. Znajdziesz tu także mapy interesujących Cię miejscowości czy regionów. Z mapy można korzystać przesuwając ją za pomocą myszy, oraz oddalać i przybliżać, tak aby znaleźć interesujący Cię obiekt. Szerokość geograficzną w istocie mierzy się bezpośrednio na sferze niebieskiej, gdzie stanowi kąt pomiędzy kierunkiem na zenit a płaszczyzną równika niebieskiego. Szerokością geograficzną jest również wysokość nad horyzontem północnego bieguna niebieskiego . Niektórym szerokościom nadano własne nazwy: zwrotniki Ważne jest aby znaleźć samotne drzewo - w gęstym lesie może się zdarzyć, że mech będzie występował z każdej strony pnia czy kamienia. krok 2 Kij w ziemi Wbij kij w ziemię. Cień przez niego rzucony na podłoże będzie oznaczał północ (nie dokładnie ze względu na różne strefy czasowe - chyba że znajdujesz się w Londynie. Wisła na Mapie Podziału Hydrograficznego Polski identyfikator hydrologiczny 2, przy czym jej boczne ramiona ujściowe są traktowane jak odrębne cieki. Na potrzeby gospodarki wodnej Wisła podzielona jest na jednolite części wód. 2011-2023. Wisła do Dobki bez Kopydła (PLRW20001221113549) nonton film a business proposal sub indo. Chcąc wyznaczyć położenie Gniezna na mapie Polski możemy stwierdzić, że miasto te znajduje się nieco na zachód i północ od środka naszego kraju. Gniezno leży w województwie Wielkopolskim w odległości dziesięciu kilometrów od sąsiedniego województwa – kujawsko-pomorskiego. Współrzędne geograficzne umiejscowienia Gniezna to: Szerokość: 52°32′05″N Długość: 17°34′57″E W okolicy Gniezna znajdują się takie miasta jak Kędzierzyn, Jankowo Dolne, Żydowo, Modliszewko. Gniezno na mapie Polski – źródło Google Maps Gniezno znajduje się w odległości: – około 50 km od Poznania – około 24 km od Wrześni – około 83 km od Bydgoszczy – około 67 km od Inowrocławia – około 290 km od Warszawy – około 390 od Katowic – około 250 km od Gdańska – około 500 od Pragi, stolicy Czech – około 310 km od Berlina, stolicy Niemiec Zobaczmy jak umiejscowione jest Gniezno na tle całej Europy – ciężko nie odnieść wrażenia, że Gniezno położone jest niemal w ścisłym środku naszego kontynentu. obejrzyj 01:38 Thor Love and Thunder - The Loop Czy podoba ci się ten film? W poszukiwaniu cennych surowców lub miejsca na swoją posiadłość, gracze często wędrują na absurdalne odległości. W takim wypadku bardzo łatwo zgubić się w ogromnym świecie, dlatego koniecznością jest poznanie kilku sposobów oznaczania drogi do swojego domu lub spawnu. Ten poradnik pokaże kilka podstawowych metod. Miejsce spawnu[] W każdym Minecraftowym świecie istnieje indywidualny spawn gracza, do którego ten się przemieści po śmierci (chyba że gracz użył łóżka - wtedy odrodzi się obok niego). Wielu graczy buduje swoje schrony blisko spawnu, co zapobiega zgubieniu się nawet po śmierci. Warto dodać, że gracz odradza się na najwyższym bloku o tych koordynatach, więc można dokładnie w tym miejscu zrobić wysoką wieżę lub bezpieczny schron. Wieża jest bardzo widoczna z daleka, dlatego jest stosowana bardzo często. Miejsce spawnu najłatwiej znaleźć przy pomocy kompasu. Koordynaty[] Przed daleką wyprawę w głąb świata dobrym pomysłem jest wciśnięcie klawisza F3 i spisanie koordynatów podczas gdy stoimy w naszym domu. Gdy będziesz wracał, wystarczy wcisnąć ponownie klawisz F3 i manewrować tak, żeby koordynaty się zgadzały. Na powierzchni: szlaki[] Nie wszyscy gracze zamieszkują przy miejscu spawnu najczęściej z powodu niewygodnego terenu i braku surowców dookoła. Często spawn jest wyznaczony na plaży lub pustyni, a w poszukiwaniu wysokich gór i lasów równikowych gracz odchodzi na bardzo duże odległości. W takim przypadku zaleca się stawianie prostych znaków, które będą prowadziły do naszego domu. Jest to tanie rozwiązanie (np. stawianie pochodni) i często się sprawdza na długich odległościach. Metodą kosztowniejszą i zajmującą dużo czasu jest budowanie zwykłych dróg między spawnem a naszą posiadłością. Wieża widziana z daleka. Wieża z piasku[] Piasek jest blokiem, który wydobywa się bardzo łatwo i jest dobrze widoczny w większości środowisk. Zbudowanie kilku wież w wysokich górach jest przydatne przy zaznaczaniu drogi. U podnóża wieży można postawić inny, wyróżniający się blok, który będzie wskazywał kierunek podróży. Wieże z piasku są najlepiej widoczne na bardzo dużych odległościach, więc jest to dobre rozwiązanie dla graczy, którzy nie mają czasu czytać znaków. Wielu graczy preferuje budowanie wież, które oświetla się pochodniami, lawą lub płonącym netherrackiem. Bramki. Bramki[] Budowanie bramek to tania metoda oznaczania drogi. Budujemy po prostu dwa bloki kamienia lub innego surowca (oprócz ziemi, która wtopi się w środowisko), między którymi jest kratka odstępu. Tworzy to takie bramki przez które trzeba przechodzić, aby odnaleźć drogę do domu. Bramki powinno się budować w odległościach ok. 10 kratek (zależnie od trudności terenu) i wtedy będą skutecznie wskazywać drogę. Szlak oznaczony pochodniami. Pochodnie i znaki[] Najbardziej użyteczne w nocy są pochodnie, które zapobiegają pojawianiu się wrogich mobów. Stawianie znaków jest dość drogą metodą, jednak najbardziej czytelną. Śnieżna ściana[] Dobrym sposobem na oznaczenie swojego aktualnego miejsca zamieszkiwania świata jest otoczenie jej śnieżnym murem, gdyż jest on dobrze widoczny zarówno w dzień jak i w nocy. Jest to dość tani sposób, chyba, że nie ma się większego dostępu do śniegu. Słońce i księżyc[] Metoda, która nie wymaga żadnego wkładu. Po prostu spoglądamy w górę by sprecyzować gdzie jest północ i na tej podstawie wyznaczyć inne kierunki. Gdy wyruszamy w podróż, sprawdzamy w którą stronę idziemy i wracając idziemy w przeciwny kierunek. Wszystkie ciała niebieskie (również gwiazdy) poruszają się w tym samym kierunku (wschód→zachód). Metoda sprawdza się jedynie na prostych podróżach, kiedy poruszamy się jedynie w jednym kierunku. Chmury[] Chmury zawsze poruszają się na zachód i są widoczne w każdą porę dnia, więc są łatwym sposobem nawigacji. F3[] Po wciśnięciu F3 można zobaczyć, w którą stronę świata zwrócona jest nasza postać. SOUTH oznacza południe, WEST zachód, NORTH północ, a EAST wschód. Pod ziemią[] Droga do wyjścia[] Gdy trafiliśmy na bardzo dużą jaskinię, które zdarzają się dość często, dobrym wyjściem byłoby oznaczenie drogi aby zapobiec zgubieniu się. Jednym ze sposobów jest bardzo gęste oświetlenie wyjścia, co jednak nie sprawdza się przy ogromnych systemach jaskiń. Sprawdzonym sposobem, który nigdy nie zawodzi jest oświetlanie jaskiń z prawej strony podczas eksploracji. Gdy będziemy wracać na powierzchnię, wystarczy iść wzdłuż ścian z pochodniami po lewej stronie. Niektórzy gracze oznaczają mało widoczne przejścia znakami, które są bardzo dobrze widoczne. Jeżeli mamy przy sobie jakiś materiał budulcowy (na przykład bruk, możemy zaznaczać drogę w podłożu. Można też usypywać ścieżki z czerwonego proszku. Słonecznik[] Kwiatostan słonecznika, występującego od wersji jest zawsze zwrócony ku wschodowi. v • d • ePoradniki Rozpoczęcie Pierwsza noc Nawigacja Do zrobienia w Twoim schronie Główne Najlepszy biom na dom Techniki wydobywania surowców Organizacja Jak założyć własną wioskę Skróty klawiszowe Jak zdobyć płyty muzyczne Walka Walka z wrogimi mobami Nether – jak przetrwać Walka ze smokiem endu Rolnictwo i uprawy Uprawa Uprawa drzew Mechanizmy Obwody z czerwonego kamienia Bramki logiczne System komunikacji z użyciem portali do Netheru Przycisk działający na zasadzie dźwigni Tryb wieloosobowy Sposoby płatności w grach multiplayer Konfiguracja serwera Griefing Techniczne Aktualizacja LWJGL Tworzenie paczki zasobów Instalowanie snapshota Minecraft Coder Pack Do starszych wersji Jak zdobyć wszystkie osiągnięcia Piotr Surowiecki | ostatnia aktualizacja: 05-11-2018, 21:25 | Copyright (c) | Zakaz kopiowania tekstu i/lub zdjęć Uwaga! Poniższy artykuł nie był od jakiegoś czasu aktualizowany, a nowych odcinków dróg przybyło. Po aktualne informacje odsyłamy do aktualizowanej na bieżąco mapy Polski z zaznaczonymi aktualnymi drogami i autostradami - kolorem czarnym oznaczono oddane odcinki, pokazano także odcinki planowane i w budowie. Znajduje się ona na stronach Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad. A1: Gdańsk - Toruń - Łódź - Piotrków Od Gdańska aż do Piotrkowa Trybunalskiego (niedaleko węzła z S8 - tzw. Gierkówką) można już w całości dojechać autostradą. Dzięki temu omijamy Toruń, Włocławek i Łódź (mapa i szczegółowe informacje o obwodnicy Łodzi w ciągu A1). Poniżej mapka poglądowa autostrady A1 (opracowaliśmy ją na podstawie mapy UMP). Obecnie podróż z Warszawy do Gdańska można już w całości odbyć autostradą: z Warszawy autostradą A2 do Strykowa k. Łodzi i potem już A1 do Gdańska. A1: Śląsk - Czechy Przejezdny jest już cały odcinek autostrady A1 na Górnym Śląsku: od lotniska Pyrzowice przez Zabrze (skrzyżowanie z A4), okolice Żor (Świerklany Górne), Mszanę do granicy z Czechami (Gorzyczki). Ostatni brakujący odcinek otwarto w maju 2014 (Mszana - Świerklany). [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] A1 w okolicach Pyrzowic przechodzi w drogę ekspresową S1 i w ten sposób łączy się z drogą krajową nr 1 na odcinku Katowice - Częstochowa. Odcinek Śląsk - Częstochowa (na mapce na czerwono) jest obecnie w budowie. S1/S52: Bielsko-Biała - Żywiec - Zwadroń / Cieszyn Drogi ekspresowe w okolicach Bielska-Białej: S1 do Żywca i granicy, ale z brakującym fragmentem w okolicach Milówki, a także S52 do Cieszyna. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] A2: Niemcy - Warszawa Autostrada A2 jest już przejezdna od granicy z Niemcami przez Poznań, Konin i Łódź aż do Warszawy. Zobacz na mapie UMP A2/S2: Warszawa (POW) - Mińsk Mazowiecki W Warszawie autostrada A2 zamienia się w drogę ekspresową S2 i tworzy Południową Obwodnicę Warszawy (częściowo gotową). Za Warszawą mamy jeszcze 20-kilometrowy odcinek A2 będący obwodnicą Mińska Mazowieckiego. Odcinki między nimi są w budowie. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] W Warszawie czynny jest także odcinek drogi ekspresowej S79, który łączy S2 z lotniskiem Okęcie. S3: Bolków - A4 - Legnica - Lubin - Nowa Sól Dwupasmowa droga ekspresowa S3 łączy się już z A4 i przez Jawor sięga na południe aż do Bolkowa. Istnieją już obwodnice Legnicy i Lubina, ale wciąż jeszcze w budowie jest odcinek koło Polkowic. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S3: Zielona Góra - Gorzów - Szczecin Droga ekspresowa S3 między Zieloną Górą a Szczecinem (przez Gorzów Wielkopolski) jest już całkowicie przejezdna i co więcej ma na całej długości po dwa pasy ruchu (w październiku 2017 oddano po drugim pasie na Obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego, a także na odcinku Zielona Góra - most na Odrze - Sulechów). Na południe od Zielonej Góry mamy jeden pas do Nowej Soli. A4: Niemcy - Wrocław - Katowice - Kraków - Tarnów - Rzeszów - Ukraina Od 20 lipca 2016 autostrada A4 jest już w całości gotowa, bo w ten dzień otwarto ostatni brakujący odcinek - między Rzeszowem a Jarosławiem. Przypominamy, że A4 ciągnie się od granicy z Niemcami w okolicach Zgorzelca przez Legnicę, Wrocław, Opole, Górny Śląsk ( Katowice), Kraków, Bochnię, Tarnów, Dębicę, Rzeszów i Jarosław do granicy z Ukrainą (Korczowa). Jest to pierwsza Polska autostrada ukończona w całości. Zobacz A4 na mapie S5: Wrocław - Leszno (do Poznania) Z Wrocławia do Leszna można dojechać już dwupasmową drogą ekspresową. W 2018 otwarto kolejny odcinek już do samego Leszna, bo wcześniej dojeżdżaliśmy tylko do Rydzyny. Dalsze odcinki drogi ekspresowej S5 z Leszna do Poznania są w budowie. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S5: Poznań - Gniezno - Bydgoszcz - A1 W budowie jest cały odcinek drogi ekspresowej S5 między Poznaniem a Bydgoszczą i dalej - do autostrady A1 (Nowe Marzy). Jak na razie dostępny jest fragment łączący A2 z Gnieznem (wraz z obwodnicą Gniezna, całość określa się czasem jako wschodnią obwodnicę Poznania). [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S7: Warszawa - Olsztyn - Gdańsk W 2018 roku oddano kolejne odcinki drogi ekspresowej S7 Warszawa - Olsztyn - Gdańsk. Obecnie odcinek Mława - Olsztyn - Elbląg - Gdańsk to już w 100% droga ekspresowa. Można już zatem zapomnieć o wielkich korkach jakie tworzyły się w drodze nad morze latem 2018 roku między Elblągiem a Gdańskiem. Gotowy jest także odcinek ekspresówki S51 łączący Olsztyn z S7. Południowa obwodnica Olsztyna wciąż jest jednak w budowie. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S7: Warszawa - Radom - Kielce - Kraków Jesienią 2018 otwarto obwodnice Radomia - drogą ekspresową S7, która skraca podróż między Krakowem, Kielcami a Warszawą. Wszystkie brakujące odciniki S7 między Warszawą a Krakowem są w budowie lub w trakcie procedury przetargowej. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] Już w samym Krakowie dostępny jest wschodni fragment obwodnicy tego miasta, który łączy drogę krajową nr 79 (przy Nowej Hucie) z autostradą A4. Wybudowano most przez Wisłę, ale nowa droga nie łączy się jeszcze bezpośrednio z drogą krajową nr 7 od strony Warszawy. Zobacz na mapie UMP S8: Wrocław - Łódź (w kierunku Warszawy) Od ostatniego weekendu listopada 2014 jest już gotowa droga ekspresowa S8 między Wrocławiem a Łodzią. Jest to ok. 200 km dwupasmowej i bezkolizyjnej drogi. Wiedzie ona od Autostradowej Obwodnicy Wrocławia (A8) przez przez Oleśnicę, Syców, Kępno, Walichnowy (k. Wielunia), Sieradz, Zduńską Wolę i Łask aż do Autostrady A1 k. Łodzi. Aktualna mapa S8 Wrocław - Łódź S8: Piotrków - Warszawa (tzw. Gierkówka) Niemal cała gierkówka ma już status drogi ekspresowej, trwają jeszcze prace modernizacyjne na odcinku Radziejowice - Paszków (bardzo blisko Warszawy). S8: Warszawa/Marki (obwodnica) Droga ekspresowa S8 w Warszawie. Zobacz schemat dróg ekspresowych w Warszawie S8: Warszawa - Białystok Droga ekspresowa S8 od Warszawy przez Ostrów Mazowiecką i Zambrów do Białegostoku jest już w całości gotowa. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S11: Północna część obwodnicy Kępna W końcu stworzono bezpośrednie połączenie Kępna z drogą ekspresową S8. Jest nim fragment drogi ekspresowej S11 będący obwodnicą Kępna - na razie dostępna jest tylko jej północa część. Zobacz nowy odcinek na Mapie UMP S11: Obwodnica Ostrowa Wielkopolskiego Niezwykle potrzebna obwodnica Ostrowa Wielkopolskiego od 12 lipca jest już udostępniona do ruchu w całości. Od kilku lat czynny był jedynie jej północy fragment. Teraz obwodnicą można elegancko ominąć całe miasto jadąc na osi północ-południe, a dodatkowo omija ona np. Przygodzice, gdzie był długi ciąg obszaru zabudowanego. Zobacz na mapie UMP S11: Obwodnica Jarocina Dwujezdniowa droga ekspresowa, która omija Jarocin w ciągu S11 (Śląsk - Poznań). Niestety, żeby wjechać na nią z drogi krajowej nr 15 wciąż będziemy musieli przejechać przez kawałek Jarocina. Zobacz na mapie S11: Zachodnia Obwodnica Poznania Od 19 grudnia 2014 jest w końcu gotowa cała zachodnia obwodnica Poznania. Umożliwia ona ominięcie tego miasta po osi północ-południe (np. w drodze nad morze, w kierunku Piły, Koszalina, a na południe w kierunku Wrocławia, Leszna czy Katowic). Obwodnica ta prowadzi od autostrady A2 do drogi krajowej nr 11 za północnymi peryferiami Poznania. Jest to dwupasmowa droga ekspresowa S11. Zobacz na mapie UMP Obwodnica Pabianic (S14) Ok. 15 km dwupasmowej drogi ekspresowej, która omija Pabianice od strony Sieradza i Zduńskiej Woli i pozwala dojechać do ul. Pabianickiej w Łodzi. W planach odcinek ten ma łączyć się z autostradą A2 w okolicach Ozorkowa. Zobacz na mapie Targeo Droga ekspresowa S12/S17/S19: Puławy - Lublin - Piaski Drogi ekspresowe łączące Lublin z Puławami, Piaskami, fragment w stronę Rzeszowa (S19 - zachodnia obwodnica Lublina), a także północna obwodnica Lublina. W sierpniu 2018 otwarto dodatkowy fragment S12, który tworzy obwodnicę Puław (w ciągu drogi Radom - Lublin). [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S19: Rzeszów i okolice Czynne są dwa fragmenty drogi ekspresowej S19 w okolicach Rzeszowa: jeden na północ od A4, drugi na południe. [mapka: Odcinki zaznaczone na czarno są przejezdne. Czerwone - w budowie. Mapka pochodzi od GDDKiA] S61/DK8: Obwodnica Augustowa Ta obwodnica stała się znana w całej Polsce za sprawą Doliny Rospudy. Otwarto ją 7 listopada 2014. Obejmuje odcinek drogi krajowej nr 8, który omija Augustów oraz Dolinę Rospudy, a dalej wiedzie drogą ekspresową S61, która łączy DK 8 z Suwałkami. Zobacz na mapie UMP S61: Obwodnica Szczuczyna Od 13 listopada 2015 kierowcy mogą korzystać z obwodnicy Szczuczyna w ciągu drogi krajowej nr 61. Droga ta łączy Litwę (przejście graniczne w Budzisku) i Suwałki z Warszawą. Nowa obwodnica ma na razie klasę drogi krajowej o jednym pasie ruchu, w kolejnym etapie ma być ulepszona do dwupasmowej drogi ekspresowej. Zobacz na mapie UMP S61: Obwodnica Stawisk Obwodnica miasteczka na Podlasiu w ciągu drogi Łomża - Augustów. Długość: 6,5 km; na razie tylko jeden pas w jednym kierunku. Zobacz na mapie Targeo(c) Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstu i/lub zdjęć w całości lub fragmentach zabronione. Blog Ciekawostki TOP 20 najpiękniejszych miast południowej Polski. Zaplanuj w tym roku choć dwa To były bardzo fajne dwa lata. Pomijając podróże po świecie, dzięki którym spełniliśmy kilka swoich wielkich marzeń oraz „uziemienie” latem 2014, odwiedzaliśmy najpiękniejsze polskie miasta i miasteczka. W większości przypadków w południowej połówce Polski, bo tak nam wygodniej. Niektóre odwiedziliśmy wcześniej, jeszcze zanim powstał blog. Sporo jest natomiast wciąż w planie. A album się tworzy. Dzięki temu mogliśmy już wytypować aż 20 takich miejscowości. „Takich, tzn. jakich?” Zapytacie. Miejsc, gdzie czas się zatrzymał, miejsc, gdzie czas biegnie wolniej, miejsc, gdzie spędzając weekend, jesteśmy w stanie naładować swoje akumulatory. Małe miasta mają w sobie to coś. Skoro dają tyle dobrego. Mamy więc dla Was zadanie motywacyjne. Zaplanujcie odwiedziny w przynajmniej dwóch takich miejscowościach w 2016 roku. A może należycie już do aktywnych podróżników i odwiedziliście większość z nich? A może prawie wszystkie? A na końcu wpisu – KONKURS. Dwie osoby będą mogły sobie zobaczyć być może jedno z nich. Liczby, które widzicie przy nazwach miejscowości to nasze subiektywne oceny w skali od 1-5. Wzięliśmy pod uwagę odpowiednio: odprężający klimat i atmosferę / liczbę zabytków i atrakcji / położenie i otoczenie. A przeszukaliśmy w naszych archiwach i wspomnieniach tylko województwa południowe: 1. Śląskie (Dolnośląskie, Opolskie, Śląskie) i 2. Małopolskie (Świętokrzyskie, Małopolskie, Podkarpackie i Lubelskie). Najpiękniejsze miasta w Polsce Południowej. Nasze zestawienie: 1. Bystrzyca Kłodzka – 3/4/4 Rynek z ratuszem i renesansowymi zabudowaniami, średniowieczne mury obronne, baszty, gotycki kościół Michała Archanioła i brama wodna. Po prostu tu ładnie! Zwłaszcza, jak trafi się Wam tak ładna pogoda, jak nam kiedy zawitaliśmy do Bystrzycy Kłodzkiej. Szczerze mówiąc, to nie rozpoznałam się na zdjęciu powyżej. Chyba minęło już kilka ładnych lat od naszej wizyty! I chyba trzeba to powtórzyć! Ciekawe miejsce blisko: Wodospad Wilczki w Międzygórzu, Kłodzko 2. Cieszyn – 3/5/4 Cieszyn zawsze zachwyca, związku z tym bardzo chętnie tam jeździmy (zwłaszcza, że daleko nie mamy). Jest jednym z najstarszych ośrodków na Śląsku – wszystko rozpoczęło się na Wzgórzu Zamkowym, gdzie powstało grodzisko. Dziś można tu zobaczyć (znajdującą się także na dwudziestozłotowym banknocie – spójrzcie do portfela) Romańską Rotundę i Wieżę Piastowską. Spacer po cudnym rynku z zabytkowymi kamienicami i przyległych do niego krętych uliczkach a także po (i tu znów mamy nasze ulubione porównanie) „cieszyńskiej Wenecji”, wreszcie przejście przez Most nad Olzą do Czech to tylko kilka propozycji na dzień w Cieszynie. Gdzie warto spać? Hostel 3 Bros – najlepszy w tej części Polski! Ciekawe miejsce blisko: Zamek w Kończycach Małych 3. Lanckorona* – 5/3/5 Najwspanialej chyba jest przyjechać tu jesienią. Warunkiem jednak jest „złota polska jesień” i piosenki Marka Grechuty w słuchawkach. Nam taki dzień właśnie się „trafił” zeszłej jesieni (jak ten czas leci!). Drewniane XIX-wieczne podcieniowe domy i zabytkowe wille prezentują się wtedy wyjątkowo ładnie. Lankorońskie koty i anioły wygrzewają się w ciepłym słońcu. Poza tym koniecznie trzeba zobaczyć ruiny zamku wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego i wstąpić do kościoła św. Jana Chrzciciela, którego historia sięga XIV wieku. * Uwaga, Lanckorona, choć zawsze miasteczko – nie ma już praw miejskich. Gdzie warto spać? Pensjonat Leśny Ogród – zarezerwuj Ciekawe miejsca blisko: Sanktuarium i dróżki kalwaryjskie w Kalwarii Zebrzydowskiej 4. Świdnica – 2/5/3 Świdnica to największe miasto obok Jeleniej Góry w naszym zestawieniu, w sumie nie pasuje do miana”miasteczka” raczej porządnego miasta. Ale niech będzie wyjątek. To nie tylko ładny i dobrze zachowany rynek, nad którym góruje katedra pod wezwaniem św. Wacława i Stanisława. Świdnica to przede wszystkim znany nie tylko w Polsce, ale także na Świecie (świadczą o tym zagraniczni turyści) protestancki Kościół Pokoju wpisany na listę UNESCO. To jeden z dwóch zachowanych tego typu kościołów w Polsce (jest jeszcze jeden w Jaworze, kolejny był wybudowany w Głogowie lecz nie zachował się do dnia dzisiejszego). Tą perełkę Dolnego Śląska koniecznie trzeba zobaczyć. My będąc tam byliśmy po prostu dumni, że mamy w Polsce tak fantastyczne zabytki! Gdzie warto spać? Apartamenty pod Lwem – zarezerwuj nocleg Ciekawe miejsce blisko: Góra Ślęża 5. Paczków 2/4/3 Choć nie lubimy tego typu określeń (a właściwie porównań), to nie możemy nie wspomnieć, że Paczków bywa (a nawet dość często jest) nazywany „polskim Carcassone”. A dlaczego? Przetrwały tu bowiem świetnie zachowane XIV – wieczne mury obronne (w niektórych fragmentach nawet pierścienie zewnętrzne oraz wewnętrzne obwarowań). Wieże bramne, aż 19 z 24 baszt oraz trójnawowy kościół św. Jana to te elementy paczkowskiego krajobrazu i historii, które stanowią o jego atrakcyjności. Odwiedzając ciocie wiele razy zawsze trafialiśmy na mury obronne. Im młodszym się było – tym odważniej się na nie wspinaliśmy. Ciekawe miejsce blisko: Ruiny pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim 6. Sandomierz – 4/5/3 Ciężko zaryzykować stwierdzenie, że ktoś nie słyszał o tym historycznie ważnym i wybotnie ciekawie położonym nad Wisłą mieście. Dodatkowo rozsławione zostało przez serial „Ojciec Mateusz” i twórczość Zygmunta Miłoszewskiego. Sandomierz to przepiękny rynek, mnóstwo zabytkowych kamienic, a także cenne świątnie (jak na przykład Bazylika Katedralna z XIV wieku z cennymi polichromiami gotyckimi) a także Zamek Kazimierza Wielkiego, czy Dom Jana Długosza. Podobnie jak w przypadku Kazimierza Dolnego, w okolicach Sandomierza można odnaleźć lessowe wąwozy. No i mnóstwo sadów! Gdzie warto spać: Klimatyczny pensjonat Sandomiria – zrezerwuj nocleg Ciekawe miejsce blisko: Góry Pieprzowe, Opatów i podziemia Opatowskie 7. Wiślica – 3/4/4 Historia tego miasteczka mocno łączy się z postacią Kazimierza Wielkiego. W 1347 roku tutaj właśnie ogłosił Statuty Wiślickie. Także jeden z najważniejszych zabytków miasta, bo Kolegiata Narodzenia Najświętszej Marii Panny została wzniesiona z fundacji wspomnianego wcześniej króla. W podziemiach znajdują się fundamenty romańskiej świątyni z IX wieku. Obok znajduje się gotycka kamienica Jana Długosza. Piękne położenie Wiślicy nad rozlewiskami rzeki Nidy i w środku Ponidzia – „polskiej Toskanii”, także stanowi o jej atrakcyjności. Warto wspomnieć także, że Wiślica była miastem aż do 1869 roku, kiedy to utraciła prawa miejskie. Ciekawe miejsce blisko: Grodzisko słowiańskie w Stradowie (przeklęte miejsce!), Pińczów 8. Żarki – 3/3/5 Nie kręćcie nosem. Perełka. To schowane pomiędzy wzgórzami zielonej Jury miasteczko, choć nie imponuje może układem urbanistycznym, zachwyca wielokulturowością i tradycjami. Ogromna społeczność żydowska pozostawiła po sobie synagogę i jeden z większych cmentarzy a na skraju miasteczka, gdzie występuje (tylko!) skromna parterowa małomiasteczkowa architektura stoi unikatowy zespół stodół kamiennych, służących dziś jako plenery filmowe czy miejsce organizacji kupieckich jarmarków, z których Żarki słyną. Przybywa tu na nie nawet 10 tys. ludzi. Sporo z nich dla produktów tradycyjnych. Miasteczko tworzy mały zespół razem z dzielnicą Leśniów, gdzie znajduje się słynne i trzeba przyznać pięknie prezentujące się Sanktuarium Matki Boskiej Leśniowskiej. Ciekawe miejsce blisko: Punkt widokowy na Queście Jurajskiej i ruiny kościoła Św. Mikołaja 9. Biecz – 4/4/4 Pewnie niewielu wie, że jest jednym z najstarszych ośrodków Małopolski – prawa miejskie otrzymał w XIII wieku. Zobaczymy tu między innymi kościół Bożego Ciała a także Klasztor Reformatorów i sporo starych kamienic (Dom Becza, kamienica Barianów). No i najważniejsze – fragmenty średniowiecznych murów miejskich z dwoma basztami, rzecz w Małopolsce wcale nie oczywista. Ktoś nawet nadał mu kiedyś buńczucznie przydomek „polskiego Carcassone” – czyli tak jak Paczków 😉 oraz bardziej adekwatny „Perła Podkarpacia”. Naprawdę fajnie położone miasteczko, z pewnością należy do tych, którzy lubią na stosunkowo małym terenie zobaczyć maksymalnie dużo zabytków. Ciekawe miejsce blisko: Gotycki drewniany kościół w Binarowej 10. Stary Sącz – 5/4/4 Mocno związany z postacią księcia Bolesława Wstydliwego oraz jego żoną świętą Kingą. To nasze rodzinne strony, choć tak „blogowo”, by zrobić porządne zdjęcia to byliśmy tu w sumie niedawno. Co można powiedzieć o Starym Sączu oprócz tego, że ma swojski, galicyjski klimat i chyba jest jednym z najpiękniejszych, najbardziej romantycznych polskich miasteczek, gdzie bloki, wielopiętrowe budynki nie zaburzyły panoramy i krajobrazu kulturowego miasteczka. Panorama od strony Błoni i doliny Popradu jest naprawdę ładna, tak samo jak ze stoków Beskidu Sądeckiego, który okala Sącz. Wspominał o tym Jan Paweł II, który często tu wędrował. Stary Sącz lubią filmowcy, artyści i fotografowie. A Ul. Węgierska to chyba jedna z najpiękniejszych polskich ulic jeśli chodzi o niską, urokliwą architekturę sprzed lat. Ciekawe miejsce blisko: Platforma widokowa „ślimak” w Woli Kroguleckiej, Beskid Sądecki 11. Jarosław – 3/5/3 Posiadacz jednego z najpiękniejszych rynków w Polsce Południowo-wschodniej. I bardzo stary ośrodek. To książe kijowski Jarosław Mądry w IX wieku zbudował w tym miejscu gród obronny i właściwie wszystko wówczas się zaczęło. Jednak to okazałe jarmarki jakie organizowano nad Sanem w wieku XVI i XVII przyniosły Jarosławowi bogactwo i dobrobyt. Wszystko dzięki strategicznemu położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Powstał wtedy między innymi wspaniały ratusz i okazałe kamienice (tzw. kamienice jarosławskie). Wzniesiono tu także obwarowany Klasztor Benedyktynek z kościołem św. Mikołaja i Stanisława Biskupa. Wszystko przetrwało. Łącznie z podziemiami od niedawna udostępnionymi publicznie. Zobaczyć tu można także Synagogę Dużą oraz Małą oraz Cerkiew Przemienienia. To najbardziej wielokulturowe miasto w naszym zestawieniu. Miasto lekko „wisi” na skarpie nad doliną Sanu. Warto odwiedzić je w drodze do Przemyśla czy nawet Lwowa. Ciekawe miejsce blisko: Pałac w Wysocku 12. Nowy Wiśnicz – 3/3/4 fot. Mateusz Nowak – Nowy Wiśnicz to schowane pomiędzy wzgórzami pogórza o tej samej nazwie miasteczko, będące perłą w koronie posiadłości rodu Lubomirskich, które wielokrotnie mijamy w drodze w rodzinne strony. Niestety, gdyby nie pożar w XIX wieku byłoby jeszcze piękniejsze i drewnianą architekturą wyróżniało się w skali całej Polski. Kilka takich budynków zachowało się jednak przy rynku i w bliskim sąsiedztwie. Ponadto wizytówką miasteczka są położone po drugiej stronie dzielącego go na pół jaru, budowle: renesansowy zamek Lubomirskich z czterema doniosłymi wieżami oraz kompleks klasztorny karmelitów przekształcony w więzienie. Wielkim walorem Wiśnicza (podobnie jak Jeleniej Góry i Lanckorony) jest piękne położenie. Ciekawe miejsca blisko: Bochnia i kopalnia soli w Bochni 13. Pszczyna – 2/5/3 Śląska natura nakazuje nam obiektywnie wskazać więcej niż tylko Cieszyn w przypadku pięknych miast. Pszczyna to perła Górnego Śląska z jednym z ładniejszych rynków, zachowaną średniowieczną tkanką miejską ale głównie z powodu unikatowej rzeczy – założenia pałacowo – parkowego, które praktycznie przylega do starówki. Pałac w Pszczynie to jeden z najlepiej zachowanych tego typu miejsc w Polsce, że nie wspomnimy o parku w sąsiedztwie. Dla mieszkańców Śląska wydać się może już nudna jako miejsce wypadów na weekend, ale ludzi z reszty Polski zawsze „wbija w ziemię”. Będąc w aglomeracji trzeba koniecznie przyjechać tu choćby na pół dnia, tym bardziej, że poza pałacem można zajść do skansenu pszczyńskiej wsi, małego pałacyku – Ludwikówki czy nietypowej wieży wodnej, przekształconej na steampunkową restaurację. Ciekawe miejsce blisko: 14. Lipnica Murowana 3/4/3 Kolejne miasteczko, które formalnie straciło prawa miejskie. Ale historia nie kłamie. Centrum Lipnicy to owalny układ przestrzenny (niestety bez murów) i bardzo ładny rynek, pełen uroku starych domów podcieniowych, starego drzewostanu, pamiętającego zabór austriacki. Oprócz rynku, gdzie przy rzeźbie Św. Szymona, stojącego na dużej kolumnie, wiosną stoją słynne lipnickie, wielkanocne palmy, warto odwiedzić oraz absolutny hit na skalę polski – drewniany kościół św. Leonarda z 15 w wraz z starym cmentarzem. Cała miejscowość z uwagi na zakonserwowany po wiekach plan przestrzenny w skali mikro – wpisana została na listę UNESCO. Ciekawe miejce blisko: Nie wiemy 😛 15. Kłodzko – 3/5/4 Może kojarzyć się z gotyckim mostem ozdobionym figurami świętych prowadzącym na przepiękną starówkę, który jest kopią mostu Karola znajdującego się w Pradze. Zresztą Kłodzko to taka nasza, skromna wersja Pragi. Może się także kojarzyć z gotyckim kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – to najważniejszy i najstarszy sakralny zabytek Kotliny Kłodzkiej oraz śladami wielkiej powodzi z 1997 roku, które przetrwały do dziś na elewacji. Zobaczymy tu jedną z najpiękniejszych rzeźb w Polsce – Madonnę z czyżykiem i sporo wielowiekowej architektury. Nad miastem wznosi się i czuwa Twierdza Kłodzka a pod nim – ciągnie labirynt podziemi, udostępniony do zwiedzania. Gdzie spaliśmy: Ciekawe miejsce blisko: Bardo Śląskie i przełom Nysy Kłodzkiej lub Duszniki Zdrój 16. Kazimierz Dolny – 5/4/4 Gdyby Kazimierz nad Wisłą, zwany też Dolnym, nie znalazł się w zestawieniu – byłoby ono bezcelowe. Kazimierz, choć najbardziej na północ położone miasteczko naszego zestawienia odwiedziliśmy całkiem niedawno. I absolutnie wskoczył do osobistego Top 5 w swojej kategorii. Niestety w tego też powodu czasami przeżywa oblężenie. To królewskie miasto bogaciło się na handlu rzecznym wzdłuż Wisły i jako jedno z nielicznych miejsc w Polsce przypomina sporych rozmiarów osrodek miejski (biorąc pod uwagę wygląd rynku, liczbę renesansowych kamienic i kościołów), pomimo, że tak naprawdę zachował kameralny klimat i wielkość (spacerem można go zwiedzić w dwie czy też trzy godzinki). Kazimierz jest pięknie położony na wiślanej skarpie, ze wzgórza zamkowego, dominującego nad miastem trudno nie zachwycić się miejską panoramą z zachodzącym i odbijającym się w tafli Wisły pomarańczowym słońcem. Nie zapominajmy oczywiście o kilkunastu głębokich lessowych wąwozach w okolicy, które przyciągają na spacery w baśniowej scenerii. Również nocne z pochodniami. Gdzie spać? Zobacz najlepiej oceniane noclegi w Kazimierzu Dolnym Ciekawe miejsce blisko: Ruiny zamku w Janowcu (widać w oddali na zdjęciu) 17. Chęciny – 3/3/4 Dumny a jednocześnie niepozorny przedstawiciel woj. świętokrzyskiego. Nad starym miasteczkiem dominuje piękna bryła zamku, z którego rozciąga się imponująca panorama Gór Świętokrzyskich. Chęciny spodobały się nam już, gdy zerkaliśmy na stare ryciny i fotografie. To było ważne Miasto Królewskie Korony. A to rzut kamieniem z Kielc. Naprawdę warto tu przyjechać, już kilku osobom polecaliśmy a te nie żałowały. Ciekawe miejsce blisko: Jaskinia Raj i skansen w Tokarni 18. Bolków – 3/3/5 Będąc kiedyś na wycieczce szkolnej a później na praktykach z geologii zahaczyliśmy o Bolków. Raz w czasie słynnego „Castle Party”, gdy dumne, książęce miasteczko, aczkolwiek nieco senne, jak większość podobnych w Sudetach „ukoloryzował”y tłumy przebranych w gotyckie stroje fanów mrocznej muzyki. Bolków zamkiem stoi, być może jednym z 10 najpiękniej położonych w Polsce, ale i samo miasto zachowało sporo ciekawej architektury, podcieniowych domów i 13-wiecznych kamienic, pochyły rynek z ratuszem, choć całość nieco przerzedzona przez klocki z czasów powojennych. Jakby do tego dodać mglisty klimat legend o skarbach z czasów II Wojny Światowej – Bolków i okolice może się okazać celem podróży wielu z Was w 2016 roku. Ciekawe miejsce blisko: Rycerska wieś Świny z ruinami zamku z 13 w. 19. Jelenia Góra – 2/4/4 To drugie obok Świdnicy (i drugie z Dolnego Śląska) wcale nie małe ale średniej wielkości miasto w naszym zestawieniu. Ale jest powód – naszym zdaniem jest to najpiękniej położone miasto w Polsce. Amfiteatralnie w Kotlinie o podobnej nazwie i pod Karkonoszami. Jelenia Góra ma pięknie zachowaną i odnowioną starówkę, niestety już bez obwarowań miejskich ale za to z dwoma basztami, z których prezentuje się okazale cała Kotlina, pełna zamków i pałaców. Jelenia Góra to też dzielnica Cieplice-Zdrój z pałacem Schaffgothów i parkiem zdrojowym oraz przepięknej natury ratusz. Gdzie spaliśmy? Hotel Fenix. Ale warunki takie sobie Ciekawe miejsce blisko: Zamek Chojnik, Karpacz 20. Czchów – 4/3/3 fot. Mateusz Nowak – No nazbierało się nam miasteczek w Małopolsce! Aż trzy pozycje leżą blisko siebie, bo z Czchowa jest rzut kamieniem i do Wiśnicza i do Lipnicy Murowanej. To mini-miasteczko w dolinie Dunajca pamięta oczywiście czas traktu handlowego na Węgry, zaczynało swoją karierę jako komora celna a później jako starostwo, kasztelania i miejsce sądów oraz zjazdów szlachty. Dziś oprócz małego runku z domami drewnianymi, centralne usadowioną studnią konieczni trzeba odwiedzić gotycki kościół oraz dominujący nad miastem zamek, z którego ostała się głównie romańska wieża obronna. Okolice Czchowa są bogate w sady jabłoniowe a pomiędzy nimi można odnaleźć przynajmniej kilkanaście drewnianych idyllicznych willi, do których aż chce się uciec. Ciekawe miejsce blisko: Jezioro Czchowskie i Zamek Tropsztyn Srebrna dwudziestka. Pozostałe propozycje i Wasze nominacje: No jak nietrudno się domyślić, nie wszystkie kolejne miasteczka mieliśmy już okazję zobaczyć na własne oczy, co nie przeszkadza, by nasza wiedza turystyczno – krajoznawcza, pomogła nam wytypować (czy też fachowo: zwaloryzować) takie właśnie miejsca. Albo Wasze propozycje. Czekamy również na Wasze typy. Dopiszemy oczywiście! Od zachodu do wschodu: Wleń, Lubomierz, Strzegom, Brzeg, Biała, Byczyna, Toszek, Żywiec, Zator, Sławków, Alwernia, Wieliczka, Pińczów, Opatów, Szydłów, Krasnystaw, Dynów, Jaśliska, Leżajsk, Lesko, Lubartów. A z tych większych: Tarnów, Nowy Sącz, Przemyśl, Bielsko-Biała Najpiękniejsze miasta i miasteczka w Polsce Płd. [Mapa Interaktywna] Źródło zdjęć: 13 – UM Pszczyna; 5, 11, 18 – KRAJOBRAZ – PASY RZEŹBY TERENU W POLSCE; Na podstawie wysokości bezwzględnej i ukształtowania powierzchni można wyróżnić główne jednostki ukształtowania powierzchni: niziny, wyżyny i góry. Cechą charakterystyczną ukształtowania powierzchni Polski jest pasowy układ rzeźby terenu. W każdym pasie wyróżniono mniejsze jednostki – krainy geograficzne czyli obszary wyróżniające się podobnymi cechami krajobrazowymi i geologicznymi. Zostały one usystematyzowane w pasach rzeźby terenu: pas pobrzeży (niziny nadmorskie), pas pojezierzy, pas Niziny Środkowopolskie, pas wyżyn (Wyżyny Polskie), pas kotlin (Kotliny Podkarpackie), pas gór. Na ukształtowanie powierzchni Polski wpływ miały geologiczne procesy wewnętrzne (procesy górotwórcze, procesy lądotwórcze, procesy wulkaniczne, trzęsienia ziemi) i zewnętrzne (wietrzenie, erozja, ruchy masowe, akumulacja). Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni Polski jest pasowość. Pasy wyższe (góry, wyżyny, pojezierza) rozdzielone są pasami niższymi (nizinami, kotlinami). W Polsce zdecydowanie przeważają niziny — zajmują ok. ¾ całego obszaru. Niziny nadmorskie (pobrzeża) Rzeźba mało urozmaicona; na wybrzeżu wydmy porośnięte lasem, piaszczyste plaże lub klify; rozległe obszary pokrywają pola uprawne, w dużych nadmorskich miastach znaczne powierzchnie zajmuje infrastruktura portowa; ogromne znaczenie ma turystyka. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy zewnętrzne – erozja morska i ruchy masowe Rzeźba tworząca się współcześnie Fale morskie niszczą brzegi, powodując osunięcia ziemi i powstanie klifów (wybrzeże wysokie) Procesy zewnętrzne – akumulacja morska i rzeczna Rzeźba tworząca się współcześnie Fale oraz wiatr nanoszą piasek, tworząc plaże (wybrzeże niskie), mierzeje, wydmy Przy ujściach rzek gromadzi się materiał skalny i organiczny, który buduje na przykład deltę Wisły na Żuławach Pojezierza Pagórkowate i faliste niziny; rzeźba bardzo urozmaicona, tworząca malowniczy krajobraz z licznymi jeziorami, wokół których rozciągają się pola i lasy; mało jest żyznych gleb, więc dużą część obszarów bezleśnych stanowią łąki i pastwiska; zabudowa wiejska jest raczej rozproszona; brak okręgów przemysłowych; niewielkie miasta pełnią rolę ośrodków turystycznych. Jezioro Boczne oraz Niegocin, Leinadz2009 [CC BY-SA ( via Wikimedia Commons” Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy zewnętrzne – związane z działalnością lądolodu, erozja, akumulacja, ruchy masowe Plejstoceński lądolód skandynawski przyczynił się do pofałdowania terenu Powstały typowe formy polodowcowe, np. moreny, pradoliny, sandry Po ustąpieniu lądolodu liczne zagłębienia terenu wypełniła woda, tworząc jeziora Niziny Środkowopolskie Rzeźba mało urozmaicona; szerokie doliny wielkich rzek; dominuje krajobraz rolniczy; dominują tereny rolnicze: pola uprawne, sady, łąki i pastwiska; na Nizinie Wielkopolskiej wydobywa się węgiel brunatny i gaz ziemny, na Nizinie Śląskiej rudy miedzi. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy zewnętrzne – przeważnie akumulacja Na dużych głębokościach występują osady i fałdowania z mezozoiku i paleozoiku Przykryte zostały grubą warstwą osadów kenozoicznych pochodzących z akumulacji rzecznej, wiatrowej i lodowcowej Wyżyny Rzeźba uzależniona od rodzaju skał w podłożu; występują jaskinie, wąwozy, ostańce skalne; zagospodarowanie jest silnie uzależnione od warunków naturalnych: na zachodzie (Wyż. Śląska) powstała aglomeracja górnośląska bazująca na zasobach węgla kamiennego, a na wschodzie (Wyż. Lubelska) dominują tereny rolnicze rozwinięte dzięki żyznym glebom. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze Najstarsze Góry Świętokrzyskie wypiętrzyły się w orogenezie kaledońskiej Procesy zewnętrzne – akumulacja morska, erozja rzeczna i wiatrowa, wietrzenie mechaniczne i chemiczne (kras), ruchy masowe Przez długi czas były niszczone przez procesy zewnętrzne Większość skał w całym pasie pochodzi z ery mezozoicznej, kiedy obszar ten pokrywało morze, na dnie którego gromadziły się osady Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze Na początku ery kenozoicznej alpejskie ruchy górotwórcze przyczyniły się do podniesienia terenu Procesy zewnętrzne – akumulacja morska, erozja rzeczna i wiatrowa, wietrzenie mechaniczne i chemiczne (kras), ruchy masowe Późniejsze procesy zewnętrze ponownie działały obniżająco i wyrównująco Kotliny Równinny, wąski pas z monotonną rzeźbą; przepływa przez nie Wisła i jej niektóre dopływy; obok terenów rolniczych rozwinęły się tu ośrodki przemysłowe, ponieważ obszar ten obfituje w surowce mineralne (sól kamienną, ropę naftową i gaz ziemny). Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – alpejskie ruchy górotwórcze Zapadliska powstałe w czasie wypiętrzania się Karpat Procesy zewnętrzne – akumulacja morska, rzeczna, wiatrowa, lodowcowa Na dnie obniżeń gromadziły się osady morskie, po wyparowaniu wody powstały pokłady soli w Wieliczce i Bochni Później zostały zasypane osadami nanoszonymi przez rzeki, wiatr i lądolód Karpaty Najwyższy pas rzeźby z dwoma głównymi łańcuchami górskimi: Karpatami i Sudetami; duże nachylenie stoków utrudnia zagospodarowanie gór; ludzie osiedlali się przede wszystkim w dolinach i kotlinach śródgórskich, gdzie dominuje rolnictwo, w wyższych duże znaczenie ma turystyka. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – fałdowania orogenezy alpejskiej Na przełomie mezozoiku i kenozoiku na dnie morza gromadziły się osady – powstał tzw. flisz karpacki składający się z naprzemiennych warstw piaskowców i łupków Warstwy te zostały silnie pofałdowane w czasie alpejskich ruchów górotwórczych Procesy zewnętrzne – erozja i akumulacja wodno‑lodowcowa, wietrzenie, ruchy masowe Procesy zewnętrzne (erozja, wietrznie, ruchy masowe na stokach) obniżały teren gór, rzeki wyżłobiły długie doliny w Beskidach, a lodowce wysokogórskie – szerokie doliny w Tatrach Tatry Wysokie – najwyższa część Tatr – zbudowane są głównie z twardych, odpornych granitów, które powstały dużo wcześniej (pod koniec paleozoiku) i dlatego pozostały najwyższym pasmem Sudety Źródło: 2016 Masyw Śnieżnika – Sudety, Jacek Halicki [CC BY-SA ( via Wikimedia Commons; Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze Fałdowane i wypiętrzane w paleozoiku (orogeneza kaledońska i hercyńska) Procesy zewnętrzne – erozja i akumulacja wodno‑lodowcowa, wietrzenie, ruchy masowe Potem prawie całkowicie zrównane Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze, działalność wulkanów Na początku kenozoiku w związku z działaniem alpejskich sił górotwórczych wystąpiło popękanie górotworu i przesunięcia warstw skalnych Powstały liczne uskoki i zapadliska, Kotlina Kłodzka i Kotlina Jeleniogórska Szczeliny skalne często wypełniała magma, tworząc tzw. intruzje, np. granitowe, bazaltowe Magma wydobywała się też na powierzchnię jako lawa wulkaniczna Procesy zewnętrzne – erozja i akumulacja wodno‑lodowcowa, wietrzenie, ruchy masowe W Karkonoszach powstają kotły i doliny polodowcowe. W całych Sudetach następuje ponowne obniżanie i wyrównywanie rzeźby Słowniczek Depresja – obszar lądu położony poniżej poziomu morza; geologiczne procesy wewnętrzne (endogeniczne) – procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, których energia pochodzi z wnętrza Ziemi; zaliczają się do nich: procesy lądotwórcze i oceanotwórcze (ruchy epejrogeniczne), procesy górotwórcze (ruchy orogeniczne), trzęsienia ziemi, procesy wulkaniczne, geologiczne procesy zewnętrzne (egzogeniczne) – procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, których źródłem jest energia słoneczna; zaliczają się do nich: wietrzenie – rozdrabnianie skał pod wpływem czynników atmosferycznych, ruchy masowe – przemieszczanie zwietrzeliny na stoku pod wpływem siły grawitacji, erozja – niszczenie podłoża przez rzeki, lodowce, fale morskie, wiatry, transport – przenoszenie produktów skalnych, akumulacja – osadzanie produktów skalnych, góry – obszar leżący powyżej 500 m charakterystyczne są duże wysokości względne i strome stoki; teren silnie pofałdowany, choć miejscami mogą występować obszary płaskie, tzw. równie; krzywa hipsograficzna – wykres liniowy przedstawiający podział powierzchni danego obszaru według wysokości nad poziomem morza; powierzchnie pod linią wykresu mają kolory hipsometryczne, dzięki czemu łatwiej zinterpretować cały wykres; nizina – płaski lub lekko pofałdowany teren sięgający do wysokości ok. 200–300 m w Polsce do nizin zaliczają się również pojezierza, których najwyższe wzniesienia przekraczają 300 m wyżyna – obszar położony na wysokościach od ok. 300 m do ok. 500 m w Polsce wyżyny sięgają nieco powyżej 600 m (Łysica w Górach Świętokrzyskich – 612 m w niektórych miejscach na świecie wyżyny osiągają nawet kilka tysięcy metrów wysokości bezwzględnej (np. Wyżyna Tybetańska, Wyżyna Meksykańska, Wyżyna Abisyńska); o przynależności danego obszaru do wyżyn decydują wysokości względne, które są tu znacznie mniejsze niż w górach (poniżej 300 m), toteż powierzchnia terenu jest słabiej pofałdowana; do wyżyn zaliczają się również tzw. płaskowyże, czyli obszary płaskie leżące powyżej 200 m Źródło: Licencja modułu: Współczesna rzeźba Polski a dawne wydarzenia geologiczne CC BY „PODRÓŻ PRZEZ REGIONY GEOGRAFICZNE POLSKI” Główne przyczyny obecnego ukształtowania powierzchni Polski – e-podreczniki Poland is beautiful

gdzie jest północ na mapie polski